Over de pijpleiding

De pijpleiding is van groot belang voor Nederland en de NAVO. Het is een van de pijpleidingen waarmee de Defensie Pijpleiding Organisatie brandstof vervoert naar militaire vliegvelden in Nederland. Het ondergrondse pijpleidingennetwerk is ook verbonden met andere NAVO-bondgenoten in Europa en met Schiphol. De pijpleiding speelt daarom een belangrijke rol in het beschermen van Nederlands grondgebied en het luchtruim van de Benelux.

Pijpleidingen zijn een duurzame manier om brandstof te transporten, op een veilige manier voor mens en milieu. In Nederland vervoert Defensie er kerosine mee.

Een betere plek voor een grotere pijpleiding

De bestaande pijpleiding is aangelegd in 1954 en is door zijn leeftijd en dekkingsmanco’s aan vervanging toe. Bij een dekkingsmanco ligt de pijpleiding niet diep genoeg volgens de wettelijke eisen. De pijpleiding nu vervangen kost minder dan de levensduur verlengen van de huidige pijpleiding.

Ook de behoefte aan brandstof is bij Defensie en haar NAVO-bondgenoten de afgelopen 70 jaar toegenomen. Defensie wil daarom de diameter van de pijpleiding vergroten van 17 centimeter naar 28 centimeter.

De omgeving waarin de pijpleiding ligt, is in 70 jaar sterk veranderd. Bij het vervangen van de pijpleiding kijkt Defensie daarom gelijk naar een betere ligging voor de toekomst.

Gemeentes waar de pijpleiding vervangen moet worden

• Best
• Boxtel
• Culemborg
• Heusden
• Lopik
• Maasdriel
• Oirschot
• Oisterwijk
• ’s-Hertogenbosch
• Vijfheerenlanden
• Vught
• West Betuwe
• Zaltbommel

De totale lengte van de nieuwe pijpleiding is ongeveer 67 kilometer. Hiervan is in 2021 al 7 kilometer vervangen tussen de gemeentes Hedel en Vlijmen.

Zoekgebied in kaart gebracht

Het is duidelijk in welk zoekgebied de pijpleiding moet komen te liggen. De precieze locatie binnen dit gebied wordt pas duidelijk als de planuitwerking bekend is.

U kunt een pdf-bestand downloaden met een kaart van het zoekgebied. U ziet dan meer details van het zoekgebied.

Uitgangspunten voor ligging nieuwe pijpleiding

Tijdens de vervanging moet de huidige pijpleiding blijven werken. Daarom kan de nieuwe pijpleiding niet op precies dezelfde plek als de huidige pijpleiding komen. Verder geldt voor de ligging:

1. Naast of dichtbij de bestaande leiding; of wanneer dit niet kan:
2. Bundelen met bestaande kabels en leidingen in de grond; of wanneer dit niet kan:
3. Nieuwe locatie zoeken buiten bewoonde gebieden.

Afstemming met ruimtelijke plannen

Defensie houdt rekening met andere ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied, zoals het project Delta Rhine Corridor. Dit is een project om meerdere ondergrondse buisleidingen en gelijkstroomverbindingen aan te leggen tussen Rotterdam en de Duitse grens. De Delta Rhine Corridor loopt van west naar oost en kruist daardoor de Defensiepijpleiding in Boxtel die van noord naar zuid loopt.

Voor het deel van de nieuwe leiding van Lopikerkapel tot en met de A15 is er al de wens om deze vlakbij de bestaande pijpleiding te leggen. Tussen Boxtel en Best kan de leiding misschien gebundeld worden met de bestaande Gasunieleiding. Dit heeft minder gevolgen voor de omgeving.

Dit gebeurt er (proces)

Dit project is van nationaal belang en valt hierdoor onder het Rijksprojectbesluit. Dit betekent dat de Minister van Defensie de besluitvorming coördineert en samen met de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties uiteindelijk bepaalt waar de pijpleiding gaat lopen. U kunt tussendoor wel reageren op de plannen.

Het Rijksprojectbesluit is een ruimtelijk besluit en lijkt op een bestemmingsplan van een gemeente. Daarin staat wat het Rijk met een bepaalde ruimte gaat doen.

5 stappen

Bij het project worden de 5 stappen van een projectprocedure gevolgd.

Stap 1 en 2: Kennisgeving voornemen en participatie (juni 2023)

Stap 3. Verkenning

Stap 4. Planuitwerking

Stap 5. Projectbesluit

Participatieplan

Defensie vindt het belangrijk dat iedereen die betrokken is bij het project ervan weet, zodat zij erover mee kunnen denken. In een voorstel voor participatie (participatieplan) beschrijft Defensie hoe ze de verschillende partijen betrekt bij het project. Dit kan per fase anders zijn en het participatieplan kan daarom in de loop van de tijd wijzigen.

Gesprekken met perceeleigenaren

Op dit moment gaat Defensie langs bij perceeleigenaren voor keukentafelgesprekken. De omgevingsmanager komt langs om kennis te maken en vertelt wat zijn/haar rol binnen het project is. Ook vertelt de omgevingsmanager over de vervolgstappen die worden genomen, de planning en hoe het voorlopige tracé eruitziet.

De omgevingsmanager pakt de kaarten erbij en laat zien waar de mogelijke leiding in het perceel geprojecteerd staat. Defensie hoort in het gesprek graag wat de perceeleigenaar van het project en de mogelijk gekozen ligging van de leiding vindt.

Voor het maken van een afspraak neemt Defensie zelf contact op met de perceeleigenaren.

Komt de nieuwe pijpleiding bij u als perceeleigenaar in de grond? Houd er dan rekening mee dat aan beide zijden van de leiding een strook van 5 meter vrij blijft voor onderhoud en werkzaamheden, de belemmeringenstrook. Dat gebeurt met het recht van opstal. De omgevingsmanager gaat ook hierover met u in gesprek. En bespreekt ook een schaderegeling.

Huidige pijpleiding blijft voorlopig liggen

Als de nieuwe pijpleiding klaar is, wordt de huidige pijpleiding buiten bedrijf gesteld. Het verwijderen van de leiding is geen onderdeel van de opdracht en wordt later opgepakt.

Tekst: Ministerie van Defensie

Bijna 70 jaar stroomde er kerosine door de huidige 6 duims (15 cm diameter) pijpleiding van Ammerzoden, onder de Maas door, langs Bokhoven naar Vlijmen en verder. Tijd voor iets nieuws dus, want de oude leiding was op en lag bovendien dicht langs woonwijken die in de afgelopen decennia bijgebouwd waren. Maar een nieuwe leiding leggen is één ding, de echte tijd gaat bij zo’n project in de voorbereiding zitten, weet projectleider Robert-Jan Niewenhuis.

Lange voorbereiding

In juli 2017 stond Niewenhuis ongeveer op dezelfde plek toen Materieelgezien hem opzocht. Toen was de leiding in de Maas bij Ammerzoden vrij komen te liggen door bodemerosie en werd tijdelijk onder een bed van zand, zinkmat en steen verborgen. In de tussenperiode werkte Niewenhuis aan de voorbereiding van de definitieve vervanging. “Overleg met landeigenaren, grondonderzoek naar bijvoorbeeld niet-ontplofte munitie en vooral wijzigingen in het bestemmingsplan kostten veel tijd”, vertelt de projectleider. “Een deel van de leiding loopt onder het natuurgebied Engelenmeer. Daar moest dus veel omtrent milieuveiligheid geregeld worden.”

Automatisch sluiten

Want, zou er een calamiteit voordoen, dan spuit kerosine met een druk van 80 bar de grond in. Die kans is overigens minimaal, en dat komt onder andere door nieuwe veiligheidsmaatregelen. “De nieuwe leidingen hebben met 25 cm doorsnede (10 duims) een grotere capaciteit. Op twee locaties komen afsluiters die lekkage herkennen en automatisch sluiten. Via een glasvezel- en kopernetwerk wordt onze controlekamer in Poortugaal geïnformeerd”, aldus Niewenhuis.

Boren en graven

De nieuwe pijpleiding is met verschillende technieken de grond in gegaan. Ouderwets graven in de polder en boren onder waterkeringen en wegen: “Met een speciale boormachine is het precieze tracé over een lengte van 1.400 meter onder het natuurgebied Engelenmeer en de snelweg A59 geboord. Daar kon de nieuwe pijp doorheen worden getrokken. De pijpleiding volgt nu ook een nieuwe route, verder weg van bebouwing. Nederland raakt natuurlijk steeds voller, maar voor de komende 40 jaar moet het goed komen”, benadrukt Niewenhuis.

Tekst: Ministerie van Defensie